مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم که برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل، عازم نیویورک شده است، دومین سفر خارجیاش در جایگاه ریاست جمهوری را با حاشیه و جنجال آغاز کرد.
رئیس جمهوری اسلامی ایران، در روز اول حضور در نیویورک، نشستی خبری برگزار و سخنانی را مطرح کرد که با واکنشهای گستردهای بهویژه در داخل ایران روبهرو شده است.
پزشکیان در جریان نشست خبری با «مدیران ارشد رسانههای آمریکایی» با انتقاد غیرمستقیم از سیاست خارجی جمهوری اسلامی و پذیرش تلویحی پایان دادن به خصومت با اسرائیل گفت: «ما هر گونه ترور را محکوم میکنیم. بیایید کاری کنیم که تعامل داشته باشیم نه این که بجنگیم. آنچه را با گفتگو میتوان حل کرد، نباید با موشک و اسلحه حل کرد. ما آمادهایم تمام سلاحهایمان را بگذاریم کنار، به شرط آن که اسرائيل هم {سلاحهایش} را بگذارد کنار. یک سازمان بینالمللی بیاید امنیت منطقه را تامین کند. اصلا این هم لازم نیست. ما خودمان بلدیم امنیت خودمان را تامین کنیم.»
او در بخش دیگری از همین جلسه گفت: «بیایید کمک کنیم دنیا در صلح و امنیت باشد. ما آمادهایم. ما نمیخواهیم بجنگیم. میخواهیم با هم آشتی کنیم. طمع به خاک هیچ کشوری نداریم و به دنبال اختلال در هیچ جایی نیستیم. احتمال دارد برخی ایرانیها کارهایی بکنند اما آنها افرادی هستند که چهارچوب را نمیپذیرند و به ما ربطی ندارند ... به پیر و پیغمبر ما هم انسانیم و جنگطلب نیستیم، دلمان میخواهد آرامش در دنیا وجود داشته باشد، کمک کنید این اتفاق بیفتد.»
نگرانی و تکذیب مقامهای وزارت خارجه
در حالی که این بخش از گفتههای پزشکیان در رسانههایی مانند بلومبرگ منعکس شد، مقامهای وزارت خارجه جمهوری اسلامی بلافاصله در پی تکذیب گفتههای رئیس دولت چهاردهم درباره کنار گذاشتن خصومت با اسرائیل برآمدند.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در گفتگو با خبرگزاری تسنیم، نقل قول رسانهها از پزشکیان برای کاهش تنش با اسرائیل را «به شدت» تکذیب کرد و مدعی شد که «رئیسجمهوری اسلامی ایران هرگز چنین صحبتی نکرده است.»
عراقچی در ادامه افزود: «جمهوری اسلامی مسلما نسبت به تجاوز اخیر اسرائیل به لبنان بیتفاوت نخواهد بود و به صورت همهجانبه از لبنان دفاع خواهد کرد.»
شورای اطلاعرسانی دولت هم به تکذیب نقل قول پزشکیان پرداخت و اعلام کرد: «چنین اظهاراتی به هیچ عنوان از سوی رئیس جمهوری اسلامی بیان نشده و دکتر پزشکیان جنایات اسرائيل در غزه و تهاجم به لبنان را محکوم و تاکید کردند. رئیس جمهور همچنین به صراحت ابراز داشتند که این جنایات و از جمله جنایت ترور شهید هنیه در تهران، بی پاسخ نخواهند ماند».
اما به نظر میرسد که صحبتهای روز دوشنبه پزشکیان مشکلات گستردهای در رویکرد ارتباطی جمهوری اسلامی با گروههای مقاومت ایجاد کرده و تکذیب وزیر خارجه نیز نتوانسته درمان مناسبی برای این مشکل باشد.
از این رو، روز سهشنبه جواد ظریف، معاون راهبردی رئیس جمهوری ایران هم پیامی مرتبط با این موضوع در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد.
در پیام ظریف در این زمینه آمده است: «در دام روایتسازانی که ۷۰ سال است چهرهای وارونه از منطقه ما ساختهاند نیفتیم و به جای رسانههای صهیونیستی به خدمتگزاران خود اعتماد کنیم. امروز مردم جهان پس از مشاهده ۱۱ ماه نسلکشی رژیم اسرائیل، آماده دریدن پردههای دروغ و وارونهسازی روایت صهیونیستی از ایران و منطقه هستند.»
تکذیب عراقچی و ظریف در حالی است که فایل صوتی گفتههای پزشکیان در روز دوشنبه دوم مهر در نشست مطبوعاتی نیویورک منتشر شده است.
پسلرزههای مصاحبه پزشکیان؛ از نیویورک تا مجلس شورای اسلامی
پس از انتشار این فایل صوتی، خبرگزاری حکومتی فارس در گزارشی نوشت: «فایلی که منتشر شده است، نشان میدهد تکذیبیهها درباره اظهارات پزشکیاان صحت ندارد و او چنین اظهاراتی داشته است. با اینکه مراجعه به سایر سخنان پزشکیان در این نشست نشان میدهد که این عبارت با سایر گفتههایش در تضاد است و رئیس جمهوری احتمالا دچار «سبقلسان» شده، بی دقتی در بیان این جملات تا حدی است که برخی اطرافیان او هم از این جملات متعجب شده اند.»
واکنشها درباره سخنرانی پزشکیان در نیویورک به مجلس شورای اسلامی هم کشیده شد.
مجتبی یوسفی در جلسه علنی روزسهشنبه طی تذکر شفاهی اظهار کرد: «آقای پزشکیان روحیه استکبارستیزی دارد اما به تازگی صحبتهایی مطرح کرده که میدانم نظر او نیست بلکه نظر مشاورانش است. نظر نظام جمهوری اسلامی ایران، مردم و رئیس جمهور ما این است که اسرائیل زبان زور را میشناسد و باید فقط با زبان زور پاسخ جنایات و ددمنشیهای این رژیم داده شود.»
همچنین مصطفی نخعی نماینده دیگر مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی به این موضوع واکنش نشان داد و گفت که «رژیم صهیونیستی در منطقه جنایات زیادی میکند و باید این رژیم کثیف و سگ هار منطقه و سگ هار آمریکایی کنترل و مهار شود.»
با این حال، فعالان اصلاحطلب در پی توجیه گفتههای پزشکیان درباره اسرائيل برآمدند. احمد زیدآبادی فعال سیاسی اصلاح طلب، در کانال تلگرامی خود نوشت: «در واقع منظور آقای پزشکیان همان «خلع سلاح منطقهای» است. واضح است که اسرائیل تحت هیچ شرایطی به این موضوع تن نمیدهد، چرا که تکنولوژی تسلیحاتی مهمترین نقطه قوت آن است. بدون تسلیحات پیشرفته، اسرائیل اصلاً آیندهای برای امنیت خود نمیبیند. حال پیشنهادی که اگر به فرض محال پذیرفته هم شود، از هر جهت به زیان اسرائیل است، چرا باید مدعیان اسرائیلستیزی را به خشم و هیاهو وادارد؟»
مصاحبههای جبرانی با رسانههای آمریکایی
پس از این واکنشهای گسترده و تنها چند ساعت پیش از سخنرانی مسعود پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رئيس جمهوری ایران و هیات همراهش با انجام مصاحبههای بعدی تلاش کردند گفتههای پیشین را انکار و تبعات آن را برطرف کنند.
محمد جواد ظریف، معاون امور راهبردی رئیسجمهوری ایران، روز سهشنبه در گفتگو با شبکه انبیسی نیوز آمریکا گفت که ایران پس از ترور «اسماعیل هنیه» در تهران خویشتنداری کرده اما حق دارد در زمان دلخواه این اقدام را تلافی کند.
مسعود پزشکیان نیز در مصاحبه با فرید زکریا از شبکه آمریکایی سیانان، بر «ضرورت جلوگیری از جنایات رژیم صهیونیستی» تاکید کرد و درباره پیامدهای گسترش تنشهای اخیر در منطقه هشدار داد.
رئیس دولت چهاردهم در این گفتگو بر حمایت جمهوری اسلامی از حزبالله لبنان تاکید کرد و افزود: «نباید اجازه بدهیم که لبنان به غزه دیگری در دستان اسرائیل تبدیل شود. حزبالله نمیتواند این کار را به تنهایی انجام دهد. حزبالله نمیتواند به تنهایی در مقابل رژیمی بایستد که کشورهای غربی، کشورهای اروپایی و آمریکا از آن دفاع و حمایت میکنند و (تسلیحات آن را) تامین میکنند.»
او همچنین هشدار داد که تحولات اخیر ممکن است به جنگی منطقهای تبدیل شود که «میتواند برای آینده جهان و حتی خود کره زمین خطرناک باشد، بنابراین ما باید مانع جنایاتی شویم که اسرائیل مرتکب میشود.»